next up previous contents
Next: 逆行列 Up: 連立一次方程式 Previous: ちょっとまとめ   Contents

行列の基本変形

定理 2.9 (行列の積による行列の行の基本変形)   行列 $ A=[a_{ij}]_{m\times n}$ が与えられたとき, 次に定義される行列 $ P^{(\nu)}\ (\nu=1,2,3)$ を左から掛けて, 積 $ P^{(\nu)}A$ を考える. このとき $ P^{(\nu)}A$ は行列の行の第 $ \nu$ 基本変形を $ A$ にほどこした行列と等しい.
(1)
$ k$ 行を $ \alpha$ 倍する.

$\displaystyle P^{(1)}_{k}(\alpha)$ $\displaystyle = \underset{k}{ \left[\begin{array}{ccc\vert c\vert ccc} \!1\! & ...
...[-.5ex] & & & & & \!\ddots\! & \\ [-.5ex] & & & & & & \!1\! \end{array}\right]}$$ k$ (202)

(2)
$ k$ 行と第 $ l$ 行を入れ替える.

$\displaystyle P^{(2)}_{k,l}$ $\displaystyle = \underset{k\qquad\qquad\,\,\,l}{ \left[\begin{array}{ccc\vert c...
...& & & & & & & \!\ddots\! & \\ [-.5ex] & & & & & & & & & & 1 \end{array}\right]}$ (203)

(3)
$ l$ 行を $ \alpha$ 倍して第 $ k$ 行に加える.

$\displaystyle P^{(3)}_{k,l}(\alpha)$ $\displaystyle = \underset{k\qquad\qquad\,\,\,l}{ \left[\begin{array}{ccc\vert c...
...& & \!\ddots\! & \\ [-.5ex] & & & & & & & & & & 1 \end{array}\right]}\quad(k<l)$ (204)

$\displaystyle P^{(3)}_{k,l}(\alpha)$ $\displaystyle = \underset{l\qquad\qquad\,\,\,k}{ \left[\begin{array}{ccc\vert c...
...& & \!\ddots\! & \\ [-.5ex] & & & & & & & & & & 1 \end{array}\right]}\quad(l<k)$ (205)

問 2.6   これを示せ.

例 2.15 (行列の行の基本変形の具体例)   行列

$\displaystyle A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 4 & 5 & 6 \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}$ (206)

を考える. このとき $ A$ にいろいろな基本変形を行なうと次のようになる.

$\displaystyle P^{(1)}_{1}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}\alpha & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bm...
...n{bmatrix}\alpha & 2\alpha & 3\alpha \\ 4 & 5 & 6 \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 1$ 行を $ \alpha$ (207)
$\displaystyle P^{(1)}_{2}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ 0 & \alpha & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bm...
...{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 4\alpha & 5\alpha & 6\alpha \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 2$ 行を $ \alpha$ (208)
$\displaystyle P^{(1)}_{3}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & \alpha \end{bm...
...{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 4 & 5 & 6 \\ 7\alpha & 8\alpha & 9\alpha \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 3$ 行を $ \alpha$ (209)
$\displaystyle P^{(2)}_{1,2}A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}0 & 1 & 0 \\ 1 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix...
...d{bmatrix}= \begin{bmatrix}4 & 5 & 6 \\ 1 & 2 & 3 \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 1$ 行と第 $ 2$ 行を入れ換え (210)
$\displaystyle P^{(2)}_{1,3}A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}0 & 0 & 1 \\ 0 & 1 & 0 \\ 1 & 0 & 0 \end{bmatrix...
...d{bmatrix}= \begin{bmatrix}7 & 8 & 9 \\ 4 & 5 & 6 \\ 1 & 2 & 3 \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 1$ 行と第 $ 3$ 行を入れ換え (211)
$\displaystyle P^{(2)}_{2,3}A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \\ 0 & 1 & 0 \end{bmatrix...
...d{bmatrix}= \begin{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 7 & 8 & 9 \\ 4 & 5 & 6 \end{bmatrix}\,.$   ← 第 $ 2$ 行と第 $ 3$ 行を入れ換え (212)
$\displaystyle P^{(3)}_{1,2}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & \alpha & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bm...
...ix}1+4\alpha & 2+5\alpha & 3+6\alpha \\ 4 & 5 & 6 \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}\,.$ (213)
     ← 第 $ 2$ 行を $ \alpha$ 倍し第 $ 1$ に加える (214)
$\displaystyle P^{(3)}_{3,2}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & \alpha & 1 \end{bm...
...ix}1 & 2 & 3 \\ 4 & 5 & 6 \\ 7+4\alpha & 8+5\alpha & 9+6\alpha \end{bmatrix}\,.$ (215)
     ← 第 $ 2$ 行を $ \alpha$ 倍し第 $ 3$ に加える (216)
$\displaystyle P^{(3)}_{2,1}(\alpha)A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ \alpha & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bm...
...rix}1 & 2 & 3 \\ 4+\alpha & 5+2\alpha & 6+3\alpha \\ 7 & 8 & 9 \end{bmatrix}\,.$ (217)
     ← 第 $ 1$ 行を $ \alpha$ 倍し第 $ 2$ に加える (218)

例 2.16 (上三角化,対角化)   行列

$\displaystyle A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 2 & 3 & 4 \\ 3 & 2 & 2 \end{bmatrix}$ (219)

に左から行列 $ P$ をかけて上三角行列

$\displaystyle U$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & u_{12} & u_{13} \\ 0 & 1 & u_{23} \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix}$ (220)

に変換する. すなわち $ U=PA$ をみたす行列 $ P$ を求める. 次に $ A$ に左から行列 $ Q$ をかけて 単位行列

$\displaystyle E$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix}$ (221)

に変換する. すなわち $ E=QA$ をみたす行列 $ Q$ を求める.

まず $ P$ を求める. $ A$ に左から行列 $ A^{\nu}$($ \nu=1,2,3$) をかけて 基本変形を行なう.

$\displaystyle PA=U\,, \qquad P=P^{(*)}P^{(*)}P^{(*)}\cdots P^{(*)} E$ (222)

$\displaystyle QA=E\,, \qquad Q=P^{(*)}P^{(*)}P^{(*)}\cdots P^{(*)} E$ (223)

問 2.7 (下三角化)   行列

$\displaystyle A$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 2 & 3 \\ 2 & 3 & 4 \\ 3 & 2 & 2 \end{bmatrix}$ (224)

に左から $ P$ をかけて 下三角行列

$\displaystyle L$ $\displaystyle = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0 \\ l_{21} & 1 & 0 \\ l_{31} & l_{32} & 1 \end{bmatrix}$ (225)

に変換せよ. すなわち $ L=PA$ を満たす行列 $ P$ を求めよ.


next up previous contents
Next: 逆行列 Up: 連立一次方程式 Previous: ちょっとまとめ   Contents

Kondo Koichi
Created at 2002/07/22